علل بروز استرس امتحان
علل و عوامل بروز استرس امتحان در دانش‌آموزان، بسیار مختلف و متفاوت است، اما آنها را می‌توان به سه دسته کلی تقسیم کرد :
الف) عوامل فردی و شخصیتی دانش‌آموز: مانند: استرس عمومی، پایین بودن اعتماد به نفس، هوش، تمرکز و به ویژه روش‌های نادرست مطالعه و انتظارات نادرست داشتن از خود.
ب) عوامل آموزشگاهی و اجتماعی: همچون انتظارات معلمان، رقابت، سیستم آموزشی غلط حاکم بر مدارس و مدرک‌گرایی.
ج) عوامل خانوادگی: چون: شیوه‌های تربیتی والدین، انتظارات سطح بالای والدین، جوّ عاطفی حاکم بر خانواده، ویژگی‌های شخصیتی والدین و طبقه اقتصادی و اجتماعی والدین.
پیشگیری از بروز استرس امتحان
استرس امتحان به میزان زیادی قابل پیشگیری است. در اینجا به برخی از روش‌های پیشگیری از آن اشاره می‌شود.
ارزیابی واقع بینانه و بدون اغراق از امتحان :
اگر دانش‌آموز امتحان را امری عادی تلقی کند و از قوانین و سؤالات ترسانده نشود، کمتر دچار استرس می‌شود.
اجتناب از توجه بیش از حد به استرس امتحان:
هر اندازه که دانش‌آموزان استرس امتحان را بیشتر در معرض توجه قرار دهند، دلهره و نگرانی آنها بیشتر خواهد شد، و بهتر است که به جای توجه بیش از حد به استرس امتحان، به تجارب موفقیت‌آمیز قبلی خود توجه نمایند.
رفتارهای سازنده مانند مشورت و تمرین:
پاسخ‌ها و رفتارهای سازنده، از قبیل: مطالعه بیشتر، مشورت با دیگران، تمرین سؤالات امتحانی قبل یا سؤالات احتمالی و امتحان فعلی می‌تواند مفید باشد.
ایجاد شایستگی برای غلبه بر امتحان:
باید در دانش‌آموزان این احساس ایجاد شود که امتحان غول نیست و می‌توان بر آن مسلط شد. برای این منظور می‌توانید به موفقیت‌هایی که در امتحانات کلاسی به دست آورده‌اید، توجه کنید تا استرس به یاری تجربۀ این موفقیت‌های قبلی کاهش یابد.
برطرف کردن محرک‌های نامربوط:
محرک‌های نامربوط، مانند: احساس گناه و ناامنی و ترس از گرفتن نمره پایین و همچنین برچسب‌های منفی، مانند: شنیدن کلمات تنبل، کودن و … باید از ذهن دانش‌آموز برطرف شود.
خود رهنمون بودن:
دانش‌آموزان باید در طول سال‌های تحصیلی، خود رهنمون باشد. دانش‌آموز خود رهنمون، دانش‌آموزی است که می‌تواند خود را با دگرگونی‌ها و شرایط دشوار تطبیق دهد. چنین دانش‌آموزی، چون برای حل مشکلات خود به دیگران متکی نیست، احساس اعتماد به نفس می‌کند و کمتر دچار استرس می‌شود.
