در بخش اول این مقاله، به اختصار به «شناخت علایق تحصیلی» داوطلبان پرداختیم و از شما پرسیدیم که «از علایق تحصیلی خود تا چه اندازه آگاهی دارید؟» و نخستین ملاک انتخاب رشته صحیح را این موضوع دانستیم. در اینبخش نیز در مورد استعدادها و توانایی‌های داوطلبان به طور مجمل و مختصر با شما سخن خواهیم گفت.
این مرحله، یعنی آگاهی داوطلب از استعدادها و توانایی‌های خود، که دومین گام در مسیر انتخاب رشته صحیح محسوب می‌شود، با بحث قبلی ما (شناخت علایق تحصیلی) و بحث‌هایی که در زمینه انتخاب رشته در شماره‌های آینده با شما در میان خواهیم گذاشت، به صورت زنجیروار مرتبط است و باید کلیت آنها را در هنگام انتخاب رشته مدّنظر قرار داد و اعمال کرد.
در تعریف این مرحله باید یادآور شویم که آگاهی از استعدادها و توانایی‌های خویش، از مهم‌ترین بخش‌های فراهم آوردن امکان انتخاب رشته صحیح است. اهمیت بیشتر این مرحله در مقایسه با مراحل دیگر، از آنجا آشکار می‌شود که بدانیم این استعدادها و توانایی‌های فردی، از یک فرد به فرد دیگر (حتی میان افراد یک خانواده) متفاوت و گاه در تقابل با یکدیگر است؛ مثلاً هر یک از ما ممکن است با افراد دو قلویی روبرو باشیم که به رغم همسانی‌ها و شباهت‌های ظاهری و داشتن سن و سال یکسان، از استعدادهای درونی و توانایی‌های متفاوتی برخوردار باشند؛ به عنوان مثال، یکی از آنها به انجام فعالیت‌های ورزشی علاقه بسیاری داشته باشد و دیگری اصلاً اهل ورزش کردن نبوده و در خود میلی به انجام حرکات ورزشی نبیند؛ یا آنکه یکی از این دو فردی که با یکدیگر به طور همراه و همزمان به دنیا آمده‌اند، به فراگیری دانش‌هایی چون ریاضیات، فیزیک، منطق، فلسفه و علومی از این دست که نیاز به اندیشیدن بسیار و محاسبات پیچیده و پی در پی و آوردن استدلال‌های سنگین دارد، متمایل بوده و استعداد یادگیری آنها را داشته باشد، و دیگری اصلاً به یادگیری این علوم متمایل نبوده و استعدادی در این زمینه نداشته باشد، و بالعکس، فردی عاطفی باشد و به مباحثی چون شعر و ادبیات و عرفان و امور هنری علاقه‌مند بوده و در تسلط بر این گونه علوم مستعد باشد و …
