یکی از بزرگترین تفاوت‌های سال دوازدهم با سایر سال‌های تحصیلی، نقش مهم سؤال‌های چهار گزینه‌ای در این سال است. تا سال دوازدهم، سؤال‌های چهار گزینه‌ای یا جایگاهی در برنامۀ آموزشی دانش‌آموزان ندارد یا حضورش نسبت به سؤال‌های تشریحی کم‌رنگ‌تر است، اما سال دوازدهم اهمیت بسیار زیادی برای دانش‌آموزان دارد؛ زیرا آزمون سراسری به صورت تستی برگزار می‌شود.
اما یک دانش‌آموز سال دوازدهم، از کی و چگونه باید از سؤال‌های تستی استفاده کند؟ آیا از ابتدا باید زمان را در سؤال‌های تستی لحاظ کند؟ آیا باید از همان ابتدا نمرۀ منفی را در آزمون‌های تستی در نظر گرفت؟ (در آزمون سراسری، هر تستی که غلط پاسخ داده شود، نمرۀ منفی دارد؛ در نتیجه، پاسخ ندادن به یک سؤال، بهتر از پاسخ غلط دادن به آن است).
در این چند مقاله به بررسی سؤال‌های فوق می‌پردازیم.
چرا باید سؤال تستی کار کرد؟
برخی از معلم‌ها و دانش‌آموزان تصوّر می‌کنند عامل موفقیت در آزمون سراسری این است که داوطلب به مفاهیم کتاب‌های درسی کاملاً مسلط باشد تا بتواند به هر نوع سؤالی که از مباحث درسی طرح می‌شود، پاسخگو باشد. آنها می‌گویند در سؤال تشریحی، بهتر می‌توان سطح علمی دانش‌آموز را سنجید و به نقاط ضعف و قوت او پی برد، اما در سؤال تستی، احتمال دارد که داوطلب، بر پایه شانس و اقبال، به برخی از سؤال‌ها پاسخ صحیح بدهد؛
البته ما نیز معتقدیم که اولین و مهم‌ترین قدم برای هر داوطلبی، تسلّط بر مباحث درسی است و امتحان تشریحی می‌تواند مباحث علمی را در ذهن دانش‌آموز نهادینه کند، اما این موضوع، به معنای بی‌توجهی به تست و آزمون‌های تستی نیست. یک داوطلب برای کاهش اضطراب، دقت بیشتر و کسب سرعت عمل لازم در جلسۀ آزمون سراسری، پیدا کردن نکات ریز و ظریف هر مبحث درسی، پیدا کردن کوتاه‌ترین و بهترین راه حل، نیاز به پاسخگویی به تست‌های متعدد و متنوع دارد. در واقع داوطلبی که اصول و قوانین تست‌زنی را خوب بلد نباشد و در تست‌زنی مهارت نداشته باشد، حتی اگر خیلی خوب درس خوانده باشد و معدل کتبی نهایی‌اش هم ۲۰ باشد، مطمیناً در رقابت میلیونی و فشردۀ کنکور نتیجه خوبی نخواهد گرفت.
می‌خواهیم بگوییم افرادی که ساعت مطالعۀ بالایی دارند، ولی تست‌زنی را جدی نمی‌گیرند، به نتیجۀ مطلوبی هم در آزمون سراسری نمی‌رسند؛ در حالی که تست‌زنی مطلوب و هدفمند، کیفیت یادگیری و ساعت مطالعه را بالا می‌برد و منجر به کسب نتیجۀ بهتری در این آزمون می‌شود.
