هر سال در اواسط فصل تابستان برای یک عده از داوطلبان عزیز، پایان مقطعی به نام «کنکور» و برای عده دیگری، آغاز فصلی از تحصیل به نام «آمادگی برای کنکور» است. معمولاً داوطلبان عزیزی که میخواهند در کنکور شرکت کنند، از تابستان سال قبل به طور جدی شروع به مطالعه میکنند. آغاز مطالعه برای کنکور به صورت جدی، نیاز به یک عنصر بسیار مهم و اساسی دارد و آن هم مدیریت این مقوله است. در واقع، هر یک از کنکوریهای عزیزی که میخواهند در آزمون سراسری رتبه خوب و راضی کننده ای به دست آورند، باید حتماً در مدت زمان آمادگی برای کنکور و جوانب مختلف این آمادگی، اقدامات و کارهایی را انجام دهند که ما در این مقاله از آن به عنوان «مدیریت کنکور» نام میبریم.
مدیریت کنکور، یعنی رعایت مسایل و مواردی درباره کنکور که باعث میشود شما در مدت زمان کوتاه‌تر، با صرف انرژی و هزینه کمتر، رتبه خوبی در این آزمون کسب کرده و به هدفتان نایل شوید. قبل از اینکه بیشتر درباره مدیریت کنکور صحبت کنیم، لازم است که درباره مدیریت تعریفی ارایه دهیم. در ساده ترین تعریف میتوان گفت: مدیریت، یعنی هماهنگ کردن منابع انسانی و مادی برای رسیدن به هدف. با وجود اینکه ممکن است برای برخی از شما عزیزان، مساله مدیریت، مساله پیچیده و مبهمی به نظر برسد، اما در واقع اصلاً این طور نیست. همه ما در طول شبانه روز، از مدیریت در سطوح مختلف استفاده می‌کنیم. در دیدن یک فیلم، رفتن به مهمانی، مسافرت کردن و …. در زمینه کنکور هم شما عزیزان باید توجه داشته باشید که فقط رعایت مسایل بسیار ساده و معمولی، که ممکن است از چشم بسیاری از داوطلبان دور بماند، همان مدیریت کنکور است و همه شما عزیزان میتوانید این موارد را به سادگی رعایت کنید و به راحتی با کسب یک رتبه خوب و قابل قبول، در یک رشته مناسب پذیرفته شوید. از مهم ترین زمینه های مدیریت کنکور میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
۱- مدیریت زمان
یکی از مهمترین موارد مدیریت کنکور، مدیریت زمان است. ما بارها در مقالاتی که درباره کنکور نوشته ایم، به مدیریت زمان و اهمیت آن برای کنکور اشاره کرده ایم؛ با این همه، هر چه از مدیریت زمان بگوییم باز هم کم است. مدیریت زمان، یعنی اینکه شما بتوانید از زمان خود به بهترین نحوی به منظور مطالعه برای کنکور استفاده کنید. یکی از باارزشترین دارایی های یک داوطلب، زمان است. برای بسیاری از افراد عادی شده است که وقت خود را هدر بدهند و تلاشی هم برای استفاده از آن نکنند؛ اما برای یک داوطلب کنکور، که وقت محدودی برای رسیدن به یک هدف بزررگ دارد، موضوع هدر دادن وقت میتواند بسیار ضرر رساننده باشد.
مدیریت زمان، اصلاً سخت نیست. اگر خود را ملزم کنید که به موقع شروع به انجام کاری کنید، قادر خواهید بود که به نحو احسن آن را تا پایان مدیریت کنید؛ پس اگر میخواهید که زمانتان در طی آمادگی برای کنکور، از دست نرود سعی کنید که یک برنامهریزی درست داشته باشید. برای هر روز، هفته، ماه و طول سال آمادگی برای کنکور، برنامهریزی کنید تا بتوانید با سرعت بالایی مطالعه کنید و علاوه بر آن، وقت کافی هم برای انجام همه کارهایتان داشته باشید.
۲- مدیریت منابع
به عنوان یک داوطلب، زمانی میتوانید موفقتر باشید که بدانید برای کنکور باید چه منابع و کتابهایی را چه وقت و چگونه مطالعه کنید. اولویت‌بندی، مهارتی ضروری، اما دشوار و حساس است که در بسیاری از مواقع، ما را ترغیب میکند با استفاده از مدیریت و مهارت‌های مشابه، توانمندی خود را افزایش داده و در آن زمینه تصمیم درستی بگیریم. یکی از مشکلات بزرگی که بسیاری از داوطلبان در طی آمادگی برای کنکور دارند، توانایی نداشتن در مدیریت منابع کنکور است. داوطلب، کوهی از کتابها و جزوههای مختلف را جمع میکند، بدون آنکه بداند که کدام یک از این منابع در اولویت هستند؛ علاوه بر آنکه مطالعه این منابع، نیاز به وقت زیادی هم دارد، و چون بیشتر مطالب آن تکراری است باعث هدر رفتن وقت نیز میشود.
یکی دیگر از جنبه‌های مدیریت منابع کنکور، این است که شما داوطلب گرامی بدانید و تصمیم بگیرید که در مقاطع مختلف و با توجه به زمانی که در دست دارید، مطالعه کدام منابع را در اولویت قرار دهید و از کدام یک صرف نظر کنید؛ مثلاً وقتی از برنامه هفتگی عقب میمانید، تست زنی را کمتر کنید یا اینکه در پایان دور اول، وقتی زمان کم آوردید، با توجه به بودجه بندی کنکور، برخی از مباحثی را که از آنها سؤال کمتری میآید، حذف کنید. در طی آمادگی برای کنکور به کارهایی که زودتر باید انجام شوند، توجه جدّی داشته باشید و روی آنها تمرکز کنید. هدفمند باشید و به خاطر بسپارید که انجام کارهای کوچکتری که ارزش زیادی دارند، بهتر از انجام کارهای زیادی هستند که شاید خیلی هم برایتان فایدهای نداشته باشند.
۳- مدیریت مطالعه
یکی از مشکلاتی که بسیاری از داوطلبان با آن مواجه هستند چگونگی مطالعه برای کنکور است. در برخی از موارد، دیده میشود که داوطلب به این موضوع علاقه مند است، هدف دارد و وقت میگذارد، اما نمیداند که چگونه مطالعه کند و درس بخواند. شما عزیزان باید توجه داشته باشید که برای کنکور، ابتدا باید یک مطالعه اولیه داشته باشید، زیر نقاط مهم و اصلی را خط بکشید و خلاصه برداری کنید، و حتی کنار مطالب کتاب، نیز نکاتی را با رنگهای مختلف بنویسید و آن را برای دوران جمعبندی نگه دارید. در مدیریت مطالعه، تکرارها و مرورها را فراموش نکنید. مرورهای هفتگی و ماهیانه و در نهایت، در دوران جمعبندی، هر آنچه را که قبلاً خلاصه کردهاید، دوباره بخوانید و در همین حین، تست زنی نیز داشته باشید، و سرانجام در هفتههای پایانی، تست زنی سرعتی را در برنامه خود لحاظ کنید. با این سبک مطالعه، مطمین باشید که بخش بسیار زیادی از آنچه را که مطالعه کردهاید، فراموش نخواهید کرد.
۴- مدیریت مکان
برای یک داوطلب کنکور، مکان مطالعه نیز اهمیت بسیار زیادی دارد. داوطلبی میتواند در منزل و حتی در میان سر و صدا هم درس بخواند و داوطلب دیگر حتماً باید در سکوت و آرامش مطالعه کند. داوطلبی در کتابخانه و دیگری عادت دارد در پارک درس بخواند. به عادات مطالعه خود نگاه کنید و ببینید که جزو کدام دسته از داوطلبان هستید و در کجا راحتتر میتوانید درس بخوانید. به یاد داشته باشید که مدیریت مکان، بسیار مهم است؛ زیرا تا شما نتوانید در مکان مناسبی که به حضور در آن عادت دارید مطالعه کنید، مطلب زیادی یاد نخواهید گرفت و این موضوع باعث هدر رفتن وقت و انرژی شما خواهد شد.
۵- مدیریت مقاطع
کنکور، مقاطع مختلفی دارد. مقطع تابستان سال قبل کنکور، مقطع عید نوروز، مقطع خرداد ماه یا دوران جمعبندی که هر یک از اینها به مقاطع طلایی کنکور معروفند. داوطلب، باید مقاطع مهم کنکور را بشناسد تا بتواند به خوبی برای آن مقاطع برنامهریزی کرده و آنها را مدیریت کند؛ مثلاً اگر داوطلب، دوران جمعبندی خردادماه را به خوبی نشناسد و نداند که در این دوره چه باید بکند، مطمیناً نمیتواند از مطالعه خود بهره کافی ببرد.
۶- مدیریت کلاس های کنکور
یکی از دغدغه های اصلی بیشتر داوطلبان، این است که آیا برای کسب نتیجه بهتر در کنکور باید در کلاسهای کنکور شرکت کنند یا نه، و از خود میپرسند: اصلاً این کلاسها چقدر میتواند در موفقیت من تاثیر داشته باشد؟ این کلاسها، چقدر وقت و انرژی من را در دوران آمادگی برای کنکور خواهد گرفت؟ و …. برای مدیریت بهتر این بخش در کنکور، در ابتدا باید هر داوطلب، وضعیت خود را در هر درس مشخص کند: اینکه در کدام درسها ضعیفتر و در کدام درسها قویتر است؟ آیا با یک جزوه خوب نمیتواند مشکل خود را در درسهایی که ضعیف است، برطرف کند؟ اینکه نیاز به چند جلسه کلاس خصوصی یا کنکور دارد؟ و …. وقتی به تمام این مسایل به خوبی جواب دادید، بعد با یک مدیریت صحیح و اصولی، تصمیم بگیرید که چه زمانی در این کلاسها شرکت کنید و چند جلسه و در کدام درسها از این کلاسها استفاده کنید.
۷- مدیریت روابط
وقتی یک دانش آموز برای کنکور آماده میشود، یکی از مواردی که باید حتماً آن را مدیریت کند روابط داوطلب با دوستان، خانواده و فامیل است. این روابط اگر مدیریت نشود و زمان مشخصی نداشته باشد، باعث میشود تا زمان و انرژی زیادی از داوطلب گرفته شود. شاید شما هم از جمله کسانی باشید که نمیتوانید به سادگی به دیگران «نه» بگویید، و به همین دلیل، قسمت عمده‌ای از وقت خود را صرف انجام کارهایی میکنید که به دلیل خجالت یا رودربایستی یا دلایل مشابه پذیرفته‌اید. در چنین شرایطی، تلاش برای بهبود مهارت مدیریت روابط، باعث میشود تا شما وقت کمتری را صرف رابطه با دیگران یا انجام کارهایشان کنید.
برای روابط خود برنامه خاصی داشته باشید تا در این دوره مهم به لحاظ کمبود وقت ضرر نکنید. سعی کنید که از وقتهای استراحت خود، بخشی را برای دیدن دوستان و فامیل اختصاص دهید. برای گذراندن وقت با خانواده نیز وقتهای خاصی را در طول شبانه روز در نظر بگیرید. بعضی از داوطلبان عزیز گمان میکنند که در این دوره میتوانند به طور کلی با دوستان یا فامیل خود قطع رابطه کنند؛ اما در این زمینه اصلاً افراط و تفریط درست نیست. اگر وقتی را با خانواده یا دوستان خود بگذرانید یا در برخی از مهمانیها شرکت کنید، حتماً این موضوع در روحیه شما تاثیر مثبتی خواهد گذاشت؛ پس مدیریت روابط، بهترین شیوه کنترل این روابط است؛ به گونهای که به وقت و زمان شما صدمه نزند.
۸- مدیریت تلفن
امان از تلفن و موبایل و امان از کسانی که نمیتوانند مکالمات تلفنی خود را کنترل کنند و امان از افرادی که مدام در حال پیام دادن هستند!! بخصوص الان که ابزارهای ارتباط مجازی هم برای بسیاری از افراد جذابیت دارد و بخشی از وقت آنها در دنیای مجازی، صرف پیام دادن یا دیدن فیلم و عکس در آنها میشود. اگر میخواهید برای کنکور آماده شوید، حتماً باید تکلیف خود را از همین حالا با مکالمه‌های تلفنی و موبایل خود و دنیای مجازی مشخص کنید. سعی کنید دوستانتان را عادت دهید تا در دوره آمادگی برای کنکور، برای شما پیامک بزنند، و خودتان را عادت دهید که زمان خاصی را برای جواب دادن به تلفن و خواندن پیام‌ها اختصاص دهید. نکته دیگر اینکه این مکالمات نباید تاثیر منفی بر ذهن شما در زمان مطالعه گذارد؛ یعنی وقتی درس میخوانید، فقط درس بخوانید، نه اینکه به اتفاقهای روزمره از جمله مکالمات تلفنی فکر کنید.
۹- مدیریت خواب و استراحت
وقتی شروع به مطالعه برای آمادگی در کنکور میکنید، حتماً سعی کنید که زمانی را بین ساعات مطالعه برای استراحت خود در نظر بگیرید یا ساعات خواب و بیداری خود را تنظیم کنید. بهترین زمان مطالعه از ساعت پنج صبح تا ساعت نه تا ده شب است؛ البته داوطلبانی وجود دارند که معمولاً شبخوان هستند و شب‌ها یادگیری بهتری دارند. اگر میتوانید، سعی کنید تا صبح‌ها درس خوانده و شب‌ها را به استراحت بپردازید. نگران نباشید؛ زیرا بدن انسان در طی کمتر از یک ماه به اتفاقهای جدید عادت خواهد کرد؛ اما اگر نمیتوانید چنین شیوهای را به کار بگیرید، از شیوه قبلی برای مطالعه خود استفاده کنید.
۱۰- مدیریت احساسات
دوره آمادگی برای کنکور، دوره بسیار مهم و پر افت و خیزی است. شما در این دوره، در شرایط خاصی قرار می‌گیرید و ممکن است در زمان‌هایی خوب مطالعه کرده و گاهی نیز اصلاً نتوانید مطالعه کنید و خوب درس بخوانید؛ از طرف دیگر، گاهی ممکن است که شما به راحتی بتوانید به همه یا بیشتر تستها به خوبی پاسخ دهید و گاهی هم اصلاً نتوانید جواب تستها را بدهید و سرخورده و ناراحت شوید.
مهمترین نکته قابل یادآوری در چنین شرایطی، این است که شما احساسات خود را مدیریت کنید و به راحتی تسلیم شرایط بد نشده و افسرده نگردید. سعی کنید استرس نداشته باشید و در هر صورت، بسیار محکم و قوی، دوران آمادگی برای کنکور را پشت سر بگذارید. مدیریت احساسات و برخورد قوی با مسایل کنکور، بر آمادگی شما برای کنکور تاثیر مثبت خواهد گذاشت. اگر شما پر انرژی و با روحیه بالا باشید، مطمین باشید که یادگیریتان بهتر خواهد بود، و چون امیدوار هستید، راحتتر به هدف خود خواهید رسید؛ از طرف دیگر، ناامید شدن یا داشتن احساسات منفی درباره کنکور هم باعث کاهش توان و انرژی شما و دور شدن شما از اهدافتان خواهد شد.
